Nierfalen: onderscheid feiten van fabels

Wanneer je nieren beschadigd raken, kunnen ze hun taak niet meer behoorlijk uitvoeren. De afvalstoffen stapelen zich dan op en ook je bloeddruk kan stijgen. Daarnaast verliezen je nieren essentiële voedingsstoffen zoals eiwitten en vitamines. Het levensnoodzakelijke evenwicht in je lichaam kan hierdoor langzaam maar zeker verstoord worden. We spreken dan van chronisch nierfalen. Kan jij de feiten en fabels over nierfalen onderscheiden?

Beschadigde nieren beïnvloeden onze bloeddruk

Feit. Chronisch nierfalen gaat vaak gepaard met andere gezondheidsproblemen zoals een verhoogde bloeddruk, hart- en vaatziekten. Daarom is het belangrijk om personen met chronisch nierfalen goed op te volgen. Het zorgtraject ‘chronische nierinsufficiëntie’ organiseert de aanpak, behandeling en opvolging van een volwassen nierpatiënt. Je huisarts en nefroloog (nierspecialist) starten dit zorgtraject op en stellen een begeleidingsschema voor. Als patiënt geniet je dan van een aantal voordelen. Bij aanschaf van een gevalideerde bloeddrukmeter bij je apotheker, krijg je bijvoorbeeld een tegemoetkoming - op voorwaarde dat je de meter via een voorschrift van je huisarts hebt aangekocht. Daarnaast heb je ook recht op een aantal consultaties bij een erkend diëtist waarvoor je alleen het remgeld hoeft te betalen.

Medicatie heeft geen invloed op onze nieren en omgekeerd 

Fabel. Het effect van bepaalde medicatie op de nierfunctie mag je zeker niet onderschatten. Denk daarbij aan bepaalde (soms zelfs zonder voorschrift verkrijgbare) ontstekingsremmers die ervoor zorgen dat de nierfunctie afneemt. Daarom is het belangrijk om altijd te melden aan je huisapotheker dat er nierfalen bij jou werd vastgesteld. Zo kan hij of zij hiermee rekening houden bij de aflevering van bepaalde medicatie. Het kan ook omgekeerd, wanneer een verminderde nierfunctie de werking van sommige geneesmiddelen beïnvloedt. Daardoor is het soms nodig om de dosering van bepaalde medicatie – die je al een hele tijd innam – na het vaststellen van nierfalen aan te passen. Je huisarts of specialist zijn hiervoor het best geplaatst en zullen dit – bij voorkeur in overleg met je huisapotheker – mee in de gaten houden.

Chronisch nierfalen kent een snelle evolutie die zich vertaalt in duidelijke klachten

Fabel. Net het omgekeerde is waar. Chronisch nierfalen evolueert juist zeer traag, waardoor men de aandoening dikwijls pas laattijdig ontdekt. In het begin kan je een gedaalde nierfunctie alleen vaststellen via afwijkende bloed- of urinewaarden. Pas in een latere fase stapelen de afvalstoffen zich op in je bloed en begin je ook oedeem (vochtophoping) te ontwikkelen, bijvoorbeeld in je benen. Geleidelijk aan heeft nierfalen ook impact op de rest van je lichaam met een hoge bloeddruk, botontkalking, bloedarmoede (tekort aan rode bloedcellen) en een verhoogde kans op hart- en vaatziekten tot gevolg. Deze gevolgen zijn moeilijk waar te nemen en ook daardoor ontdekt men nierfalen dikwijls laattijdig. Dat is zeer jammer omdat een vroegtijdige behandeling een gunstige invloed kan hebben op het verdere verloop van nierfalen.

Verminderen van de zoutinname heeft een gunstig effect op nierfalen

Feit. Bij nierfalen is het belangrijk om naast de behandeling die je arts voorschrijft ook je dieet aan te passen om de gevolgen van nierfalen zoveel mogelijk te beperken. Zo dien je ook je zoutinname tot een minimum te beperken. Dat kan een opgave zijn want een te hoge zoutinname is een probleem waar de meeste mensen mee worstelen. Meer dan 80 procent van onze zoutinname is afkomstig uit (gezouten) voedsel en niet van het keukenzout dat we zelf toevoegen aan onze maaltijden.

Je zoutinname verminderen kan het risico op een verhoogde bloeddruk en vochtophoping verlagen. Beschadigde nieren zijn namelijk extra gevoelig voor zout en de effecten ervan op ons lichaam. Zo kan een teveel aan zout de nierfunctie drastisch doen afnemen. Probeer daarom je zoutinname zoveel mogelijk te beperken door geen extra zout toe te voegen aan je maaltijden, door zoutrijk beleg (gerookte vleeswaren, Parmezaanse kaas, gerookte vis …) te mijden en kant-en-klare maaltijden links te laten liggen. Ook vervangzouten zijn af te raden voor nierpatiënten omdat ze een hoge dosis van het mineraal kalium bevatten en dat kan bij nierfalen ook zeer schadelijk zijn.